Month: December 2023

1.Ի՞նչ է ցույց տալիս թվականը:

Առարկայի թիվ և կարգ ցույց տվող բառերը կոչվում են թվական։

2.Թվականի տեսակները, դրանց կազմության ձևերը:

Թվականներրը լինում են երկու տեսակ՝ քանակական, և դասական։

Գործնական աշխատանք թվականից Ս.Մարկոսյանի 7-րդ դասարանի քերականության գրքից/ առաջադրանք 166,167,168,171,172,173/:

166. Գտի՛ր թվականները և պարզի՛ր, թե դրանց հետ գոյականներն ու բայերը ի՞նչ թվով են գործածվում:

Գտածոն/եզակի/ յոթանասուն  միլիոն տարվա հնություն ուներ:

Միայն տասը ամիս /եզակի/ հետո տուփը կարելի է բացել:

Փոքրիկ հովիվը երեսուն–երեսունհինգ գառ /եզակի/ էր պահում: Մի օր երեքը գայլի բաժին  դարձավ:

Հիսուներկու շենքից/ եզակի/ տասներեքը կառուցվել է:

Տասներկու օր մնաց քարանձավում/եզակի/, մինչև որ անձավի մուտքը բացվեց:    

Միայն մի քաղաքում Բոմբեյում, մարդիկ յոթանասուն լեզվով /եզակի/ ու բարբառով են խոսում:

167. Թվականները գտի՛ր և պարզի՛ր, թե դրանց հետ գոյականները ո՞ր դեպքում են հոգնակի թվով գործածվում:

Միջոցառմանը հարյուր իննսունվեց երեխա/եզակի/ մասնակցեց:

Մասնակից հարյուր իննսունվեց  երեխանները/հոգնակի/ նույն երգը երգեցին:

Երբեմն, սառնամանիքների ժամանակ, երկնքում երկու կամ երեք արև /եզակի/ է երևում:

Մի անգամ, 1868թ. ապրիլի իննին, ուրալյան երկնքում միաժամանակ ութ արև/եզակի/ երևաց: Մեկն իսկական էր, մնացած յոթ արևները/հոգնակի/ կեղծ էին:

168. Փակագծում տրված բառերը գրի՛ր կետերի փոխարեն՝ դնելով պահանջված թվով:

Աշխարհում մոտ հազար երեք հարյուր ժողովուրդ կա: Այդ հազարերեք հարյուր ժողովուրդները խոսում են մոտ երեք հազար լեզվով: Կան լեզուներ, որոնցով տարբեր ժողովուրդներ են խոսում: Օրինակ, Անգլիայի, ԱՄՆ-ի, Կանադայի, Ավստրալիայի, Նոր Զելանդիայի քաղաքացիները հիմնականում անգլերեն են խոսում, Լատինական Ամերիկայի բնակչության մեծ մասը, բացառությամբ բրազիլացիների, իսպաներեն է խոսում: Սակայն ավելի հաճախ հակառակն է լինում. մի երկրի ժողովուրդը մի քանի լեզվով է խոսում:  Սուդանում, օրինակ, հարյուր տասնյոթ լեզու է գործածվում:  Կոնգոյում հինգ հարյուր լեզու կա: Դաղստանում մոտ մեկ միլիոն մարդ է բնակվում, և այդտեղի մեկ միլիոն բնակիչները խոսում են ավելի քան վաթսուն լեզվով:

171.Գտի՛ր նախադասությունների արտահայտած մտքերի տարբերությունները՝ ուշադրություն դարձնելով թվականներին:

Ա. Բոլոր դասարաններում քսանհինգ/բացարձակ/ աշակերտ կա: Բ. Բոլոր դասարաններում քսանհինգ-քսանհինգ/բաշխական/ աշակերտ կա:

Ա. Շրջանի գյուղերում երկու/բացարձակ/ դպրոց կա: Բ. Շրջանի գյուղերում երկուական/բաշխական/ դպրոց կա:-;՛

Ա. Թռչունները չորս/բացարձակ/ փետուր գցեցին ու անցան: Բ. Թռչունները չորսական//բաշխական/ փետուր գցեցին ու անցան:

Ա. Ընկերներս ամրոցում մի/բացարձակ/ տուն ունեն:  Բ. Ընկերներս ամրոցում մի-մի/բաշխական/ տուն ունեն:

172. Տրված թվականների հոմանիշ ձևերը կազմի՛ր: Տրված և ստացված բոլոր թվականները անվանի՛ր մեկ բառով:  Բաշխական 

Օրինակ`հարյուրական-հարյուր-հարյուր:

Տասական,  տաս-տաս

տասներկու-տասներկու,  տասներկուական

հազար-հազար, հազարական

քսանհինգական, քսանհինգ-քսանհինգ

վեցական  վեց-վեց

173. Ա. և Բ. Նախադասությունները համեմատի՛ր: Տարբերությունները գտի՛ր` ուշադրություն դարձնելով թվականներին:

Ա. Ամեն մեկը երկու հաղթանակ շահեց: Բացարձակ, եզակի

Բ. Բոլորը երկուական հաղթանակ շահեցին: Բաշխական հոգնակի

Ա. Հաղթողներից յուրաքանչյուրին մի գիրք նվիրեցին: Բացարձակ եզակի

Բ. Հաղթողներին մի-մի  գիրք նվիրեցին:  Բաշխական հոգնակի

Ա. Ռոբոտներից յուրաքանչյուրը քսան հրահանգի էր ենթարկվում: Բացարձակ եզակի

Բ. Ռոբոտները  քսանական  հրահանգի էին  ենթարկվում: Բաշխական հոգնակի

Ա. Ամեն մի թզուկը հինգ խնդիր առաջարկեց: Բացարձակ եզակի

Բ. Թզուկները հինգական  խնդիր առաջարկեցին:Բաշխական հոգնակի

Ա. Ամեն անկյունում յո՛թ քար շարիր: Բացարձակ եզակի

Բ. Անկյուններում քարերը յոթ-յո՛թ շարիր:Բաշխական հոգնակի

1. Հետևյալ հատուկ և հասարակ գոյականներից կազմի՛ր ածականներ.

Հայաստան-հայաստանյան

Երևան-երևանյան

Շվեյցարիա-շվեյցարական

Սանկտ Պետերբուրգ-սանկտպետերբուրգյան

Լոս Անջելես-լոսանջելեսյան

սեր-սիրային  

քույր-քրոջ, քրոջական

ընկեր-ընկերոջ

քաղաք-քաղաքային, քաղաքական

փողոց-փաղոցային

ծաղիկ-ծաղկավոր, ծաղկային, ծաղկուն

ուսուցիչ- ուսուցչական,

                           2. Տեքստի սեռական հոլովով գոյականները փոխարինել այդ գոյականներից կազմված հարաբերական ածականներով:

 Ցանկապատի երկաթե ճաղերը ներկված էին սև գույնով: Լուսիկը լեռնային ծաղիկների մի փունջ էր բերել իր հետ: Օտար երկրներում թափառելով՝ Արմենակը միշտ հայրական տան կարոտն էր քաշում: Գյուղական համայնքը իր միջոցներով վերանորոգում է դաշտային ճանապարհները: Փչում էր գիշերային զով քամին: Հեռվից լսվում էր հովվական սրնգի ձայնը: Այստեղից սկսվում է անտառային գոտին: Գյուղական կենտրոնում բարձրանում են կառուցվող դպրոցական շենքի քարե պատերը:

3. Դու՛րս գրիր ածականները, որոշի՛ր դրանց տեսակը և լրացրու՛ բաց թողնված տառերը:

 Հինժամանակ ապրում էրն մի ասպետ՝ գեղեցիկ, սլացիկ ու բարի: Նրա ձիու սմբակները չէին տրորում քնքուշ ու նուրբ ծաղիկները,զմրուխտյա մարգագետինները: Մի օր էլ բար…ր լեռների գո…ում նկատեց մի շողշողուն լճակ: Նրա վճի… ու ողորկ հայելու մեջ տեսավ մի չքնա… աղջկա լուսեղեն դեմք: Ոսկյա մազերով աղջիկը նստած էր մարմարյա պատշ…ամբում: Խիզախ պատանին խթանեց ձին և սուզվեց մթին լճակի խորքը՝ հասնելու հեքիաթային աննման գեղեցկուհուն:

հին-որակական,
գեղեցիկ-որակական,
սլացիկ-որակական,
բարի-որակական,
քնքուշ-որակական,
նուրբ-որակական,
զմրուխտյա-հարաբերական,
բարձր-որակական,
շողշողուն-որակական,
ողորկ-որակական,
լուսեղեն-հարաբերական,
չքնաղ-որակական,
ոսկյա-հարաբերական,
մարմարյա-հարաբերական,
խիզախ-որակական,
մթին-որակական
աննման-որակական,
հեքիաթային-հարաբերական:

1․Ընդգծե՛ք ածականները և նշե՛ք տեսակը։

Համբարձման գիշեր, էն դյութիչ գիշեր,
Կա հըրաշալի, երջանիկ վայրկյան.
Բացվում են ոսկի երկընքի դըռներ,
Ներքև պապանձում, լըռում ամեն բան,
ՈՒ աստվածային անհաս խորհըրդով
Լըցվում բովանդակ նըրա սուրբ գըթով:
Էն վեհ վայրկենին չըքնաղ գիշերի`
Երկընքի անհու՜ն, հեռու խորքերից,
Անմուրազ մեռած սիրահարների
Աստղերը թըռած իրար են գալիս,
Գալի՜ս` կարոտով մի հեղ համբուրվում
Աշխարհքից հեռու ՜ , լազուր կամարում:

դյութիչ – որակական, հըրաշալի – հարաբերական, երջանիկ – որակական, աստվածային – հարաբերական, անհաս – որակական, բովանդակ – որակական, սուրբ – հարաբերական, վեհ – որակական, չըքնաղ – որակական, անհուն – որակական, հեռու – որակական, անմուրազ – որակական, կարոտով – հարաբերական, հեղ – որակական:

2․Կապակցության իմաստն արտահայտե՛ք մեկ ածական անվամբ․

1․ճահիճներով պատված 2․մանրէներ ծնող 3․մորը սիրող 4․մարդկանց ատող 5․մաքուր գրած 6․միայնակ կյանք վարող 7․մեգով պատված 8․միշտ փթթած 9․թախծոտ դեմքով 10․միրգ տվող 11․նոր տնկած 12․նվեր տվող 13․նուրբ հնչող 14․շահույթ բերող 15․շեկ վարսերով 16․շատ շնորհներ ունեցող 17․ինչքից զուրկ 18․ոսկուց ձուլված 19․ուշքը կորցրած 20․ջուր տանող

1 ճահճապատ 2. մանրէային 3 մայրասեր 4 մարդատյաց 5 մաքրագիր 6 մենակյաց 7 միգապատ 8 մշտափթթիթ 9 թախծադեմ 10 մրգատու 11 նորատունկ 12 նվիրատու 13 նրբահունչ 14 շահաբեր 15 շեկավարս 16 շնորհաշատ 17 ինչքազուրկ 18 ոսկաձույլ 19 ուշակորույս 20 ջրատար

3․Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծե՛ք որակական 5 ածական․

ա․ մայրենի, բազմաքանակ, կիրակնօրյա, գիշերային, բարձրակարգ, ջղային, խուճուճ, գեղագրական, քարակոփ, թմբլիկ

բ․ ոսկեհյուս, մեծաթիվ, հարմար, հնգամյա, առավոտյան, թթվաշ, բազմաշերտ, նկարչական, սակավակեր, ենթամաշկային

գ․ տտիպ, կավաշեն, անկարգ, մագաղաթյա, հովվական, ցանցառ, երևանյան, հողե, թարմ, սարսափելի

4․ Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծե՛ք հարաբերական 5 ածական․

ա․ առաջնակարգ, պղնձակոփ, առևտրային, փոքրաթիվ, սառցեղեն, խառնակ, պարզկա, արտաժամյա, գրավոր, խելացի

բ․ տաղտկալի, պողպատակուռ, փխրուն, հաճախադեպ, կերային, վիրավորական, օտարերկրյա, մտավոր, ոճական, դժգոհ

գ․ թվականական, ահռելի, կավաշեն, ձախափնյա, խաղաղ, թավշե, գունային, ծանծաղ, թթվաշ, անհարթ

5․ Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծե՛ք գերադրական աստիճանի 3 ածական․

ա․ խստագույն, շագանակագույն, վատթարագույն, վիթխարագույն, կպրագույն, միագույն

բ․ մանուշակագույն, արջնագույն, հիմարագույն, դժվարագույն, չարագույն, բոցագույն

գ․ արնագույն, գերագույն, բարձրագույն, պողպատագույն, ծայրագույն, մաշկագույն

դ․ հզորագույն, ածխագույն, յուղագույն, նորագույն, խոշորագույն, նռնագույն

ե․ մերձավորագույն, ցորնագույն, ստորագույն, կարևորագույն, ելակագույն, մշուշագույն

զ․ ամպագույն, ավշագույն, քաղցրագույն փոքրագույն, կավագույն, կրտսերագույն

է․ ամենազգաց, ամենակոշտ, ամենասուր, ամենակործան, ամենիմաց, ամենաքիչ

ը․ ամենանուրբ, ամենափրկիչ, ամենատենչ, ամենաստեղծ, ամենաճկուն, ամենանվաստ

թ․ ամենանվաճ, ամենաթթու, ամենասփյուռ, ամենասեր, ամենաթեժ, ամենափափուկ

ժ․ ամենաթույլ, ամենանվեր, ամենակոշտ, ամենանկատ, ամենապաղ, ամենաշնորհ

Լրացուցիչ կրթության համար/ տանը/

Հոլովել գեղեցիկ, մեծ, խելոք, բարի, պարծենկոտ ածականները և նրանց հոլովված ձևերից յուրաքանչյուր երեք ձևով կազմել նախադասություններ․կարող եք գործածել նաև հոգնակի թվով։

1․Գրել ստեղծագործական պատում ամանորյա թեմայով՝ Ամանորն իմ ընտանիքում, Ես՝ Ամանորին սպասելիս, Ամանորյա թանկ երազանք,Նոր տարվա հրաշք, Տարեմուտի գույներ։ Կարող ես առաջարկել նաև քո թեման։

Ես արթնացա: Սկզբում ամեն բան սովորական էր: Սակայն եթե դա լիներ սովորական առավոտ, ինչպիսիք բոլորը, ապա ես այս առավոտվա մասին չէի գրի: Հենց իմ ուղեղը արթնացավ, հենց այդ պահին ես հասկացա, թե ինչ մեծ սխալ եմ ես արել: Ես քնել եմ: Տարին մեկ անգամ քնելը մի անուղղելի սխալ էր: Ես քնել էի Ամանորի գիշերը, քնել էի այնպես, կարծես մոռացել էի թե ինչ գիշեր է: Այնպես կարծես այդ օրը բաց թողնելը չէր նշանակի, որ պետք է կրկին այդքան սպասեմ:

2․Աշխատիր խոսքդ հարստացնել ածականներով։

1. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են գոյականներ:

 1) շոյանք, մոմլաթ, հարված, կանթեղ

 2) ուղղաձիգ, երեկո, խաղաթուղթ, անդաստան

 3) խոհուն, ուսմունք, բազկերակ, կեռման

 4) մթնշաղ, ընչացք, թմբիր, շինծու

2. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են գոյականներ:

 1) խնդրագիրք, վեհապանծ, սովորույթ, բարություն

 2) համհարզ, կնգուղ, օթևան, վարսեղ

 3) խռչակ, պարույկ, թուխպ, ճամփորդ

 4) լեռնանցք, ժամացույց, ոմանք, տարի

 3. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են իրանիշ գոյականներ:

 1) տոհմածառ, հենասյուն, պատվիրակ, պտուտակ

 2) հակինթ, դիտորդ, կողմնակից, բաժակ

 3) զորաերթ, սպա, անապատական, տառեխ

 4) հավատարմագիր, ծաղկատոն, կիզակետ, բաժնետոմս

4. Ո՞ր շարքի բոլոր գոյականներն են դրված եզակի թվով:

 1) տանուտեր, պատկեր, հավաք, միտք

 2) աղանդեր, գեղձեր, կաթնասեր, տերտեր

 3) թթվասեր, գիրք, ջղեր, դիրք

 4) պատվեր, համայնք, քուշաններ, փառք

5. Ո՞ր շարքի բոլոր գոյականներն են դրված հոգնակի թվով:

 1) րոպեներ, սուսեր, նոթեր, կրոններ

 2) օրեր, անցք, բանալիներ, պտեր

 3) նվերներ, հոդեր, հրավերք, ազգեր

 4) գիշերներ, պատճեններ, բեռներ, վաչկատուններ

6. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերի հոգնակի թիվն է կազմվում — եր վերջավորությամբ:

 1) տեսաշար, ծաղկանախշ, շարասյուն, ձկնկուլ

 2) օրինագիծ, ժանր, թագակիր, խաչքար

 3) հավատարմագիր, մարզատոն, ուղեցույց, հիվանդայց

 4) մենապար, մեկնակետ, գիսաստղ, ճամփեզր

 7. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերի հոգնակի թիվն է կազմվում -եր վերջավորությամբ:

 1) հաղորդալար, զորացույց, նավթամուղ, ծիսակարգ

 2) վագր, համերգաշար, թռչնաբույն, մեծատուն

 3) մեծատառ, անասնակեր, լրագիր, որսաշուն

 4) հետնախորշ, կամարասյուն, մաքսանենգ, ջրէջք

8. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերի հոգնակի թիվն է կազմվում -ներ վերջավորությամբ:

 1) հայագետ, գործազուրկ, մարդասեր, ծաղկաթերթ

 2) տեսակետ, օրացույց, շարասյուն, ռուս

 3) օրինագիծ, ժանր, նախագահ, անտառահատ

 4) երկնաքեր, սևամորթ, նետաձիգ, քարտաշ

9. Ո՞ր շարքի բոլոր բառերի հոգնակի թիվն է կազմվում -ներ վերջավորությամբ:

 1) խաչակիր, վաչկատուն, վագր, վիպագիր

 2) շիկամուկ, այգեգործ, կաթնասուն, հերթապահ

 3) սերմնացան, զորամաս, անասնապահ, հրձիգ

 4) չափահաս, վառելանյութ, ծխամորճ, ձրիակեր

 10. Ո՞ր շարքում հոգնակի թվի կազմության սխալ կա:

 1) հակինթաշարեր, լապտերավառեր, կողմնացույցներ, նավթամուղներ

 2) գործատերեր, նշագեղձեր, կողմնացույցներ, լեզվաբաններ

 3) զորաերթեր, շտաբներ, բելառուսներ, ցուցամոլներ

 4) կոնյակագործներ, գազամուղներ, դաշույններ, խտանյութեր