Category: Մայրենի

Թագավորի որդին տխուր էր։ Իսկ նորահարսի գեղեցկանալու մասին լուր չկար, այնպես լավ են պահում, կերակրում, բայց նա ավելի շատ է սեվանում ու չարանում։ Թագավորի որդին այնքան շատ էր տխրել, որ գնաց գետի ու մոտը։ Այնտեղ նա տեսավ մի քանի որսորդ, որոնք ձուկ էին բռնում։

Նա կանչեց իրենցից մեկին, և ասաց։

— Ուռկաններդ ձգեցե’ք, ահա այս ինչ տեղը որ ձուկ բռնեք, դա իմ ձուկն է լինելու, ուզում եմ բախտս փորձեմ,

Ուռկանը ձգեցին և բռնեցին մի հրաշալի ձուկ, ինքը արծաթից, իսկ իր թեվերը ոսկուց։ Զարմացել էին որսորդները, այսպիսի ձու ոչ տեսած երեկ լսած էին։

Ջեզ է միայն արժանի այս ձուկը, – ասացին թագավորի որդուն, – եթե առանձ ձեզ բռնած լինեինք, պիտի բերեինք ձեզ նվեր։

Շնորհակալ եմ, – ասաց նա ու որսորդներին լավ վարձատրեց։ Ձուկը տարավ ձգեց իր ծաղկանոցի ավազանը, և այնտեղից հեռու էլ չեր գնում, այտեղ ուտում, խմում և ննջում էր։ Իր տեսքից չեր կշտանում։

Բոշա աղջիկը իմացավ, որ հենց այդ ձուկը Եղեգնուհին է, մահանալուց հետո ձկան կերպարանքը առավ, և բոշան դրանից հետո էլ չեր ուզում քներ։ ԵՒ մի օր նա ասաց նաժիշտներին։

— Ես ինչպե՞ս գեղեցկանամ, եթե թագավորի որդին իր սերը տալիս է այդ ձկանը։ Պետք է մորթեն այդ սիրուն ձկան ուտեցնեն ինձ ու իմ գեղեցկությունը կրկին վրաս կգա։

Այս բանը որ շատ ասաց ու բոլորին հավատացրեց, մորթեցին ձկանը և ուտեցրին բոշային, բայց նա մնաց բոշա ու բոշա։

Գնացել էինք Չարենցի տուն – թանգարան այն տեղ գիտ կար։ ԵՒ նա մեզ պատմեց շատ հետաքրքիր բաներ Չարենցի մասին։ Գիրը պատմում էր որ Չարենցը ունեցել է երկու կին։ Առաջինը մահացել էր հղիության ժամանակ, և նա չունեցավ իրենից երեխաներ։ Իսկ երկրորդ կինը ունեցել էր իրենից երկու երեխա։ Հետո քայլելով մենք մտանք թունելի մեջ և հաշվում էինք քանի քայլ կանենք իր մեջը։ Իմ մոտ ստացվեց հինգ հարյուր վաթսուներկու քայլ։

Հետևյալ թվականները գրել տառերով` 54 – հիսունչորս 847 – թթ հարյուր քառասունյոթ, 6985 – վեց հազար իննը հարյուր ութսունհինգ, 12546 – տասներկու հազար հինգ հարյուր քառասունվեց, 68 – վաթսունութ, 95 – իննսունհինգ, 15 – տասնհինգ, 58 – հիսունութ, 697 – վեց հազար իննսունյոթ, 89 ութսունիննը։

Գրեք, թե որ թվականներն են գրվում միասին, իսկ որոնք՝ առանձին: 11 – ից միչև 99, գրում է միասին, 100 – ից բարձր գրվում է առանձին։

Օրինակ. 64 – վաթսունչորս, 25645 – քսանհինգ հազար վեց հարյուր քառասունհինգ։

Գրեք բոլոր տասնյակները և բառակազմորեն դրանք վերլուծեք՝ առանձնացնելով արմատն ու ածանցը: Ո՞ր ածանցն է կրկնվում, ձեր կարծիքով դա ի՞նչ իմաստ ունի: տաս, քսան, երեսուն, քառասուն, հիսուն, վաթսուն, յոթանասուն, ութսուն, իննսուն։ Ածանցը ” սուն” է ։ Սուն նշանակում է տասնյակ։

Բառերը տեղավորեք աղյուսակում՝

թվական ածական դատավոր։ մեծ։ մեծություն

հինգ լավագույն։ մարդ

դաժան։ թիվ

հինգերորդ։ ամենաերկար վազք

վերջին։ լուսավոր սենյակ

։ դատարկ։ մայրիկ

։ դուռ

դատավոր

# 228

եթե թվին ավելացնենք “սուն” ածանցը ապա կստանանք տասնյակ։ Օրինակ. երեք + սուն = երեսուն

երեք տասնյակ – երեսուն, չորս տասնյակ – քառասուն, հինգ տասնյակ – հիսուն, վեց տասնյակ – վաթսուն, յոթ տասնյակ – յոթանասուն, ութ տասնյակ – ութսուն, իննը տասնյակ – իննսուն։

# 229

Ա․ շարքը միասին գրվող թվեր են իսկ

Բ․ շարքը հարադիր

Որոհետև 1-99 թվերը գրվում են միասին իսկ մյուսները առանձին:

# 230

վաթսունհինգ, քառասունութ, հարյուր յոթ, իննսուներեք, վեց հազար ութսունյոթ, չորս հազար երեք հարյուր քսանմեկ, յոթ հարյուր ութսունվեց։

Ի՞նչ արեց բոշան Եղեգնուհու հետ։

Բոշան կարողացա՞վ խաբել նաժիշտներին։

Ի՞նչ ասացին նաժիշտները երբ տեսան բոշային։

բոշային թողեցի՞ն թագավորի որդու տանը

Այնպես ուզում եմ, որ աշխարհում խաղաղություն լինի, որ բոլոր մարդիկ երջանիկ ապրեն, որ բնությանը վնաս չտան, և խնայեք իրեն։ Իհարկե շատ լավ կլիներ որ այսպես լիներ, բայց այդ դեպքում յուրաքանչյուր մարդ պետք է իր պահվածքի վրա աշխատի, և դա անի ճիշտ ձեվով։ Լավ է գնալ ընտանիքի հետ խորոված անել, բայց անկարգ կլինի, որ դու քո հետևից չմաքրես։ Իսկ եթե այս բոլոր հարցերը որոշվեին, այնպես կուզեի, որ իմ մոտ մի մեծ պաղպաղակ լիներ։

1 Ինչո՞ւ են մարդիկ այդպես վախենում դերվիշից։

Մարդիկ վախենում էին, քանի որ նրանք չէին ուզում առանց անձրևի մնան:

2 Քո կարծիքով ի՞նչ էր մտածում դերվիշը, պատասխանդ պատճառաբանիր։

Դերվիշը մտածում էր, քաղաքը վերացնի, թե չէ, քանի որ չեր գործում։

3 Վերնագրիր հատվածը։

Դերվիշի այցելությունը դեպի Սպահան քաղաք:

4 Շարունակիր պատմությունը, ի՞նչ կլինի հետո…

Դերվիշը կբարիանա և մարդկանց այլևս չի վախեցնի:

Այն բառերը, որոնք ցույց են տալիս գոյականի հատկանիշը, կոչվում են ածականներ, օր.`խոշոր աչքեր, բարի ժպիտ, փոքրիկ տուն…

Ածականները պատասխանում են ինչպիսի՞, որպիսի՞ հարցերին: Ինչպիսի՞ երեխա- չարաճճի երեխա, ինչպիսի՞ շենք-բարձրահարկ շենք…

1.Գրիր տրված գոյականներից յուրաքանչյուրին բնորոշողերեք ածական։

Նկար – անտիկ, արժեքավոր, մեծադիր։

այգի – բերքառատ, ծաղկած, ճառաշատ։

ծաղիկ – օգտակար, տնային, բուրումնավետ։

գիրք – հաստափոր, նկարազարդ, ուսումնական։

գորգ – բրդյա, բազմագույն, փոշոտ։

2.Լրացրու նախադասությունները` ընդգծված գոյականներին տալով հետևյալ ածականներից որևէ մեկը՝վաղեմի, գազազած, կանաչապատ, անսպառ, փոքրամարմին, ստվերախիտ:

Աղջիկը անսպառ,անհանգիստ շուրջն էր նայում: Ձիավորները սրարշավ հասան մի կանաչապատ դաշտավայր:Երջանկություն պատել էր փոքրամարմին պատանու սիրտը: գազազած ամբոխը հոծ խմբերով մոտեցավ կալվածատիրոջ տանը: Ճամփորդները հասան մի ստվերախիտ անտառ և սպասեցին իրենց ուղեկցին: Վաղեմի ընկերները փոքրիկ առիթով վիճել էին և բաժանվել իրարից:

3.Դուրս գրիր բոլոր ածականները:Առավոտյան պայծառ արևը շողում էր կապտավուն երկնքում: Սառնորակ ու մաքուր օդում տարածվել էր երփներանգ ծաղիկների արբեցնող բույրը: Անահիտը հագավ վարդագույն վերնաշապիկը, դրեց ճերմակ գլխարկը ու երջանիկ ժպիտով դուրս նայեց կիսաբաց լուսամուտից: Շուրջբոլորը սավառնում էին թռչունները՝ գարնան հիասքանչ օրով խենթացած:

պայծառ, կապտավուն, սառնորակ, մաքուր, երփներանգ, վարդագույն, ճերմակ, երջանիկ, կիսաբաց, հիասքանչ։

4.Հետևյալ գոյականներից ստացիր ածականներ և գրիր:

Հնություն – հնամենի, մեծություն – մեծաքանակ, լավություն – լավատես, երջանկություն – երջանիկ, հնչեղություն – հնչեղ, ագահություն – ագահ, ստորություն – ստոր, հաջողություն – հաջողակ, լայնություն – լայնեզր, երկարություն – երկարավուն:

Կատարիր առաջադրանքները

Հետևյալ ածականները եթե հնարավոր է դրեք համեմատության երեք աստիճաններով՝

Մաքուր – մաքրագույն, ամենամաքուր։

հին – հնագույն, ամենահին։

կարմիր – անենակարմիր, կարմրագոիյն։

դաժան – ամենադաժան, դաժանագույն, ավելի դաժան։

կարճ – ավելի կարճ, ամենակարճ, պակաս կարճ։

Դուրս գրել ածականները և գոյականները:

Հրամանատարը հասավ սիրելի ընկերներին, որպեսզի երկրորդ անգամ փրկի նրանց վտանգից: (3 գոյական, հրամանատարը, ընկերներին, նրանց։ 1 ածական սիրելի)

Երբ հեռվում հանգչեցին վերջին լույսերը, փոքրիկ Անահիտը երկու անգամ շշուկով ասաց: (3 գոյական լույսերը, Անահիտը, — 2 ածական վերջին, փոքրիկ)

Ես սիրում եմ հորդառատ անձրևը. այն իմ մեջ հաճելի հիշողություններ է արթնացնում: (2 գոյական ես, անձրևը, 2 ածական հորդառատ, հաճելի)

Առաջին անգամն էր, որ նա ջերմ սեր էր զգում կրտսեր քրոջ` Մարգարիտի հանդեպ: (3 գոյական նա, քրոջ, Մարգարիտ 2 ածական ջերմ, կրտսեր)

Նա հարյուր հատ գունավոր ծաղիկներ էր ուզում, որպեսզի դրանցով զարդարեր գեղեցիկ զույգի հարսանեկան տոնը: (2 գոյական նա, տոնը 3 ածական գունավոր, գեղեցիկ, հարսանեկան)

ես ընտրել եմ “Մեղուն ու մարդը” ու “Մեղուն ու հավը” պատմությունները, որովհետև երկուսն ել կապված են մեղվի հետ։

“Մեղուն ու մարդը” պատմությունը աշխատասիրության մասին է։

“Մեղուն ու հավը” պատմության մեջ պատմվում է վոր պետք է քիչ խոսել շատ անել։

Մեղուն ու մարդը – օգտակարը, ահագին, փոքր, իմաստուն, աննման, քնքուշ, ուղիղ, ապերախտ, անխնամ,

Մեղուն ու հավը – անշնորհք, անխելք, իմաստուն։

Եղբայր – քաջ, հաղթանդամ, ուշիմ, հզոր, ուշադիր։

Մայր – հմուտ, հոգատար, բարի։

Հայր – աշխատասեր, տաղանդավոր, երաժշտասեր

Տատիկ – ժրաջան, բարեհոգի, մարդասեր։

Պապիկ – բարեգործ, առատաձեռն, զվարրճաբան, կատակասեր։

Սրանց, վախկոտ, քարե, մայրական, երկնագույն, արևոտ, փայտե, լեռնային, փողոցային, երկաթյա, անօդ, ծաղկե, եղբայրական, ոսկյա, արծաթյա, ծովային, ամերիկական, ֆրանսիական, գերմանական։

Երբ մշուշապատ տափաստաններից բարձրանում ենք դեպի խորագետ մարգագետինները և գնում դեպի անմատչելի ձյան սահմանը, կենդանական աշխարհն աղքատանում է։ Բարձր լեռնագագաթներին ամենից շատ վայրի ոչխարներն ու մորուքավոր քարայծերն են լինում։ Նրանք սիրում են կանգնել լեռնային ժայռերի կատարներին ու նայել հեռու հավերժական սարերին ու դաշտերին։

Գետնի վրայով լայնահուն ու հորդահոս գետեր, կարկաչուն ու արագավազ առվակներ են հոսում, գետնի տակից սառնորակ ու զուլալ աղբյուրներ են բխում, և երբ նրանց ջրերը որևէ իջվածքում կուտակվում են, լիճ է գոյանում։ Իսկ որքան տարբեր լճեր կան։ Երկրագնդի ամենախոր լճի Բայկալի ափերը երիզող բարձր լեռներն ասես կապույտ մշուշի վրա են կախված։Ձգվում է մաքուր լիճը հարյուրավոր կիլոմետրեր, ու տեղացիները նրան ծով են անվանում։ Բայկալը թափանցիկ ու անուշահամ ջուր ունի։ Արեւոտ ու հանդարտ եղանակին լճի հատակը տեղ- տեղ երևում է։

Մեր հանրապետությունը լեռնային գեղատեսիլ լճերով հարուստ է։ Դրանցից ամենամեծը Սևանա լիճն է, որտեղ իշխան ձուկն է բնակվում։ Դիլիջանից քիչ հեռու մի սքանչելի լիճ կա։ Նա այնքան վճիտ ջուր ունի, որ նրան Պարզ լիճ են կոչում